Bij oncologische immunotherapie of kankerimmunotherapie wordt kanker bestreden door gebruik te maken van het eigen immuunsysteem van de patiënt. Er lopen verschillende onderzoeksprogramma's en klinische tests.
Kankercellen zijn gemuteerde cellen die zich op chaotische wijze reproduceren zonder dat ons immuunsysteem, dat ons moet beschermen tegen indringers, er iets tegen kan doen. En als we dat immuunsysteem nu eens een boost gaven? En als we het organisme nu eens nieuwe wapens gaven om zich uitsluitend tegen kanker te verdedigen? Dat is het principe van de kankerimmuuntherapie: de patiënt nieuwe immuuncellen geven die de kankercellen herkennen en vernietigen.
Een sector in expansie
Immunotherapie is al enkele jaren één van de meest veelbelovende benaderingen bij kankerbestrijding. Het bewijs is dat er al verschillende geneesmiddelen op de markt zijn en dat veel farmaceutische firma's, universiteiten en laboratoria over de hele wereld hierover momenteel onderzoek uitvoeren. "Hoewel wij achterlopen op bepaalde concurrenten bij de ontwikkeling van checkpointremmers (kankergeneesmiddelen die het immuunsysteem stimuleren), is Novartis goed geplaatst om in de toekomst een belangrijke rol te spelen in de bestrijding van kanker via immunotherapie", verklaarde Bill Hinshaw, hoofd van de afdeling Oncologie van Novartis USA, onlangs. Behalve in de ontwikkeling van checkpointremmers van de 2de en 3de generatie heeft het Zwitsers bedrijf namelijk in andere benaderingen van kankerimmunotherapie geïnvesteerd, onder meer via samenwerkingen met bepaalde universiteiten en/of andere farmaceutische laboratoria.
Een innovatieve behandeling ...
Er lopen met name verschillende onderzoeken over de veelbelovende CAR-T-technologie ("Chimeric antigen receptor", chimerieke antigeenreceptor), een kankerbestrijdende celtherapie. Het principe is relatief eenvoudig en de behandeling verloopt in drie fasen:
- Er worden T-lymfocyten (immuuncellen) bij de kankerpatiënt weggenomen.
- Deze T-lymfocyten worden in het laboratorium genetisch geherprogrammeerd om de kankercellen te herkennen.
- De gemodificeerde T-lymfocyten worden opnieuw in het lichaam van de patiënt geïnjecteerd om de kankercellen "op te sporen" en mogelijk te vernietigen.
... die veelbelovend is!
Sinds 2011 werken Novartis en de universiteit van Pennsylvania samen om de CAR-T therapie te bestuderen en te testen bij bepaalde bloedkankers. De resultaten van een klinische fase II test werden trouwens onlangs gepubliceerd (1). De nieuwe behandeling werd getest op 30 patiënten (kinderen en volwassenen) met een bepaald soort leukemie (bloedkanker). De resultaten zijn bemoedigend: bij 27 van hen, dit is bij 90% (!), werd een volledige remissie vastgesteld. Maar alvorens de behandeling op de markt te brengen, moeten nog andere onderzoeken uitgevoerd worden om de doeltreffendheid en de veiligheid van deze nieuwe behandeling te bevestigen.
Celtherapieën in België
Ook België zit niet stil wat betreft immunotherapie en celbehandelingen bij de bestrijding van kanker of andere ziekten. De afgelopen vijftien jaar werden verschillende Belgische biomedische spin-offs en laboratoria (Celyad, Promethera, Bone Therapeutics, InCyse, enz.) opgericht die zich gespecialiseerd hebben in het onderzoek naar en de ontwikkeling van geavanceerde celtherapieën, vaak in samenwerking met Belgische universiteiten: de ULg, de KU Leuven, de UCL, de ULB, de VUB enz. In de universitaire ziekenhuizen zelf worden verschillende onderzoeksprogramma’s besteed aan celtherapieën en/of oncologische immunotherapie. Er is nog heel wat werk voor de boeg uiteraard, maar tenslotte kan een gezonde concurrentie voor de patiënten alleen maar positief zijn ...
***nota's***
(1) S.L. Maude et al., « Chimeric antigen receptor T cells for sustained remissions in leukemia » in The New England Journal of Medicine, oktober 2014. |
